concept [22 May 2014]
[1]
Geschiedenis
- Pekela is een typische veenkoloniale gemeente. De geschiedenis van de gemeente geeft dan ook een mooi voorbeeld van de verschillende ontwikkelingsfasen van de doorsnee veenkolonie.
- Maar er is ook een geschiedenis die teruggaat naar voor de periode dat het veen zich heeft gevormd.
- Bij het Hoetmansmeer zijn bij opgravingen vondsten gedaan die er op wijzen dat in de streek rond de Pekel A al zo'n 7000 jaar geleden sprake was van menselijke bewoning.
- De moderne geschiedenis begint in 1599 als enkele Hollandse en Friese kooplieden de Pekelder Compagnie oprichten en enige veengronden langs de Pekel A
- (wat letterlijk 'zout water' betekent) in het Bourtangermoeras aankopen om dit te ontginnen voor de turfwinning.
- In de jaren daarna koopt de stad Groningen vrijwel alle gronden op en neemt de turfwinning ter hand.
- De ontginning gaat van beneden naar boven, oftewel, deze begint aan de benedenloop van de Pekel A en gaat dan naar het zuiden.
- Hoe zuidelijker men komt hoe meer de Pekel A gekanaliseerd wordt. Uiteindelijk wordt dit het Pekelder Hoofddiep.
- De stad Groningen bepaalt dat de streek niet alleen voor turfwinning mag dienen.
- De verveners zijn verplicht na het afgraven de gronden in te richten voor de landbouw. De stad stelt daarbij de stadsdrek als meststof beschikbaar.
- De gronden blijven in handen van de stad en worden uitgegeven in een aangepaste vorm van het beklemrecht. De huurders worden daarom stadsmeijers genoemd.
- Het vervoer geschiedt grotendeels over het water. Dat stimuleert zowel de scheepsbouw, als de scheepsvaart. Pekela ontwikkelt zich met Veendam tot het centrum van de :Veenkoloniale vaart.
- In de landbouw zijn in eerste instantie rogge en haver de hoofdgewassen, maar de grond blijkt toch te arm.
- Vanaf 1870 wordt massaal overgeschakeld op de fabrieksaardappel. Dat stimuleert het ontstaan van verwerkende industrie.
- Daarbij ontstaat in Oude Pekela, dat dichter bij de graanschuur van het Oldambt ligt de kenmerkende strokartonindustrie.
- Vanaf de zestiger jaren van de vorige eeuw begint de neergang. De landbouw stoot steeds meer personeel uit, de industrie wordt steeds verder gemechaniseerd.
- Bij de daardoor noodzakelijke reorganisaties komt het in Pekela meermalen tot felle stakingsacties waarbij de in Oude Pekela geboren voorman van de vroegere CPN Fré Meis een grote rol speelt.
- Hij kan de teloorgang van de industrie echter niet tegenhouden.
- Indeling
- De gemeente Pekela bestaat uit de volgende plaatsen: Alteveer (gedeeltelijk), Boven Pekela, Bronsveen, Hoetmansmeer, Nieuwe Pekela, Oude Pekela.
Nieuwe Pekela is een plaats in de Nederlandse provincie Groningen.
In 1810 werd Pekela gesplitst in Oude en Nieuwe Pekela.
Per 1 januari 1990 zijn Oude Pekela en Nieuwe Pekela samengevoegd in de gemeente Pekela
- source: Family History Library Catalog
--henk 06:30, 22 May 2014 (UTC)
History [22 May 2014]
The village Pekela was founded around 1600 on the initiative of the "Pekelder Company" (a number of Friezen and Groningers)
as a typical peat colony along the Pekel A, (Pekela derrives from pekel (which means salted) and A or Aa, originated from an Indo-European word meaning water)
Pekela arose as a long ribbon of construction along the canal. The canal first served as a drainage channel for the peat district
and later for the transport of the peat that had been cut. All kinds of small businesses soon grew up along the canal.
The many barges and ships that navigated along the canal, brought great economic activity, especially at the locks.
In 1810, when this part of the Netherlands was annexed by France, the village Pekela split into two separate municipalities: Oude(Old) and Nieuwe(New) Pekela.
Peat transport via canals and other waterways developed into seagoing shipping. From 1770 onward, an increasing number of skippers had Bremen and Hamburg
as their destination and seagoing navigation began to flourish. This shipping gave rise to trade with the Baltic countries.
Via the Kattegat, an increasing number of ships berthed in harbours such as Riga, Saint Petersburg, and Koningsbergen.
Some skippers set up regular transport services to cities in France and England. Coal and coke, potash, hops, wine, grain, and genever were important cargo.
Decorative tiles from Friesland as well as bricks were taken to the Baltic as ballast. In around 1860, seagoing shipping from the peat district enjoyed a second major period of prosperity. More than 60% of the Dutch fleet came from the Groningen peat district.(In 1863 163 ships had Pekela as their home port).
At the end of the 19th Century the ships became taller and Pekela lost his position in shipping
Agricultural industry: Starch Production and cardboard (made of straw)became the main source of income. In 1990 Oude- en Nieuwe Pekela, became 1 municipallity again--henk 07:54, 22 May 2014 (UTC)
|
