Person:Pieter van Dam (5)

"van Dam (Amersfoort, 8 oktober 1621 - Amsterdam, 17 mei 1706) was een advocaat van de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC) en secretaris van de Heren XVII. Hij was de zoon van Willem van Dam, een remonstrant die in 1618, samen met zijn broer Peter, uitweek naar Holstein en daar Friedrichstadt aan de Eider stichtte.[1] Zijn moeder stierf kort na zijn geboorte. Hij promoveerde in 1644 in Leiden in de rechten en werd vervolgens toegelaten als advocaat bij het Hof van Holland. In 1649 of 1652 [1] kreeg hij een functie bij de VOC. Hij trouwde met Lydia van Segwaert uit Dordrecht. Zij stierf in 1663 in Utrecht. In 1666 hertrouwde hij met Anna Hasselaer, de dochter van Nicolaes Hasselaer uit de Spinhuissteeg. Hij woonde zelf toen op de Oudezijds Achterburgwal.
Zijn zoon Willem assisteerde hem vanaf 1673. In 1688 vroeg hij zijn ontslag. In opdracht van de bewindhebbers, de Heren XVII schreef hij een geschiedenis van de VOC, waarmee hij in 1693 begon en die hij in 1701 voltooide. Het werk Beschryvinge van de Oostindische Compagnie, uitgegeven door F.W. Stapel en C.W.Th. baron van Boetzelaer van Asperen en Dubbeldam, bestaat uit acht delen en is online te raadplegen.[2]
Van Dam vertelde dat in de factorij te Hooghly (Bengalen) des nachts bij maanlicht zoveel smokkelwaar (amphioen) tussen de Compagniespakhuizen en particuliere woningen getransporteerd werd, dat men zich bij louter particuliere kooplieden waande.[bron?]
Van Dam vatte de bezwaren samen van de gereformeerde kerk in de Republiek tegen het beleid van de Compagnie in kerkelijke zaken. Onder andere zou te Batavia en elders concubinaat en polygamie zeer gangbaar zijn en zouden huwelijken verboden worden. De Compagnie reageerde vrij laconiek op deze beschuldigingen. Zij wees er op dat bij de statuten van Batavia concubinaat en polygamie verboden waren.[3]"

DAM (Mr. Pieter van), geb. te Amersfoort 8 Oct. 1621, overl. te Amsterdam 17 Mei 1706 en aldaar begr. in de Oude Kerk (graf nog aanwezig), zoon van mr. Willem van Dam (1), en van diens eerste vrouw, Elysabet Poeyt van Overrijne (kol. 682). Hij promoveerde 1644 te Leiden, werd eerst advocaat voor den Hove van Holland (1644), in 1651 advocaat voor het Hof van Utrecht, hoewel hij sedert 1648 (of eerder) te Amsterdam woonachtig was. Hij werd hier advocaat van de O.I. Compagnie; 17 Juli 1652, na vele moeilijkheden over zijn benoeming, aangesteld tot buiten-bewindhebber der O.I. Compie. ter Kamer Amsterdam voor de provincie Utrecht, doch reeds 18 Sept. d.a.v. benoemd tot advocaat (d.w. eigenlijk secretaris) der O.I. Compie., welke functie hij tot zijn dood, d.i. gedurende bijna 54 jaar, ‘met de grootste reputatie en lof, en met alle eer en trouwe’ heeft bekleed. Hij was als advocaat tevens secretaris van de vergadering van H.H. Zeventienen, die het centraal bestuur der Compagnie vormden. Bij resolutie van dit college, d.d. 13 Mei 1676, werd hij bevorderd tot eersten advocaat der Comp., zijn zoon, Mr. Willem van Dam, die hem reeds sedert 15 Mei 1673 had bijgestaan, tot tweeden advocaat. Mr. P.v.D. vroeg 27 Nov. 1688 wegens hoogen leeftijd zijn ontslag als advocaatderCompie. Op de ‘gereitereerde instantiën van H.H. Zeventienen en nog nader gebruykte persuasiën met betuyginge hoe gantsch aengenaem het de vergadering soude wesen, by aldien hij zig tot de voorsz. continuatie soude konnen laten disponeren’, bleef v.D. aan. Bij res. van H.H. Zeventienen d.d. 9 Juli 1693 werd hem opgedragen een ‘pertinente en naeukeurige beschryving te maken van de constitutie, regering en handel der Compagnie, van haer begin en geboorte af’. v.D., die van den dagelijkschen arbeid der Compie. ontheven werd, werkte bijna 8 jaar aan de hem opgedragen taak. 10 Mrt. 1701 diende hij, bijna 80 jaar oud, zijn lijvigen arbeid in aan H.H. Zeventienen, wien de beschrijving ‘bysonder aengenaem en gevallig’ was. Dit werk, 8 deelen tellende van gemiddeld 500 bladen (benevens 2 deelen met inhoud en register) bestaat nog en berust (één verloren geraakt deel uitgezonderd) op het Algemeen Rijksarchief te 's Gravenhage. Hij is tweemaal gehuwd geweest: 1o. 3 Mrt. 1648 met Lydia van Segwaert (overl. 25 Oct. 1663 te Utrecht), dr. van Mr. Bartholomeus en van Adriana van Crayesteyn; 2o. 26 Oct. 1666 met Anna Hasselaer (overl. 19 Jan. 1689 te Amsterdam), dr. van Nicolaes en van Sara Wolphaerts van Diemen. Uit zijn eerste huwelijk o.m. zijn (kol. 683) genoemde zoon, Mr. Willem v.D. (2); uit zijn tweede huwelijk geen kinderen.
Zie: Nijhoff's Bijdragen, 4 R. V, 275 vlg. (met vermelding van alle bronnen).
van Dam van Isselt

De Advocaat, de vaste secretaris van de Heren XVII, behandelde de post, stelde resoluties van de Heren XVII op en nam deel aan hun vergaderingen. Omdat hij vaak jarenlang in deze functie in dienst bleef, in tegenstelling tot de Heren XVII zelf, was hij een belangrijke schakel in de organisatie. De functie advocaat werd in 1614 ingesteld. Oorspronkelijk had de VOC slechts één advocaat, maar doordat het werk toenam werd er rond 1675 een tweede advocaat aangesteld en later ook een adjunct-advocaat.
Pieter van Dam: eerste advocaat van 18 sep 1652 tot zijn dood [andere bron vermeldt echter dat hij zelf ontslag nam...].

ingeschrevene:[van] Dam, Pieter
datum begrafenis:22-05-1706
begraafplaats:Oude Kerk
bronverwijzing:DTB 1048, p.39vo en p.40