Person:Jan Popes (1)

[Gert.ged]

In 1797 deed zich het Kollumer oproer voor onder leiding van Salomon Levi uit Zwaagwesteinde en Jan Binnes uit Oudwoude. Aanleiding was de loting voor militaire dienst door Napoleon ingevoerd. In de winter van het genoemde jaar kwam onder andere Abele Reitzes tegen die dienstplicht in verzet. Ruim drieduizend man kwamen op de been. Jan Popes was n van hen, hij daarvoor later ook verhoord:

"Confessi gegeven bij Jan Popes: Jan Popes, woonachtig onder Engwierum, oud ongeveer vierenveertig jaren, tans gearresteerd, confiteerd dat hij op Saturdag den 4e Februarij 1797, is gedrongen geworden met de meenigte op te gaan na Collum, dat hij wel gedagten heeft gehad zig toen te versteeken, dog zulx niet heeft durven doen, dat hij ongeveer tusschen drie en vier uuren, met de meenigte tot bij Collum is gekomen, dat hij toen een langen tijd nabij Collum op het land heeft omgelopen, hebbende toen wel gehoord dat ze sterk op de deuren van het huis van Braak sloegen, dat hij eenige tijd daarna (zijnde de nette tijd hen onbekend) aan 't huis van de burger Braak is gekomen, hebbende hij toen gesien dat ze het staande uurwerk van Braak, alsmeede de glazen deur aan stukken sloegen, dog dat hij aan al die geweldadigheden geen deel heeft gehad, dat hij vervolgens daar in en bij 't huis een geruime tijd heeft vertoefd, tot dat de grootste meenigte is weggegaan na 't Collumer vallaat, dat hij derwaarts niet meede wilde gaan, maar bij het huis van de burger Braak is gebleven, dat hij toen heeft gezien dat Wijtze Jelles en Pijtter Lolkes in een zak en in een laken goederen samenpakten, waaronder ten minsten een Bed en een deeken, dat die beiden zulx ingepakt hebbende vandaar is gegaan en weeder na Engwierum is opgegaan. Dat hij een end wegs van Collum geavanceerd zijnde, beide bovengenoemde van agteren is opgegaan, dat hij een end weg met haar gegaan hebbende, Wijtze Jelles de zak heeft neergezet en geopend, hem vragende of hij ook eenig goed wilde hebben, dat hij dit weigerende, Wijtze hem versogt eenig goed voor hem te willen dragen, dat hij zig zulx heeft laten welgevallen, dat Wijtze hem toen heeft gegeven een oud wit streept baaitje, een witlinnen broek, twee paar hosen en een oud wit laken en een schorldoek. Dat hij dit goed heeft gedragen en dit goed meede na zijn huis heeft genomen, dat hij met dit goed verleegen zijnde, voornemens is geweest, 't zelve weeder aan 't Slot van Braak te besorgen, dan geen daghuur kunnende missen, heeft hij zulx niet spoedig genoeg kunnen werkstelligen en zijn hem de zelve de woensdags daaraan volgende, door de substituut geordonneert of liever zijn huisvrouw, om dezelve ten huise van Pope Dirks te brengen, zijnde hij geen geconfineerde, toen der tijd te werken ten huise van Auke Taekes aldaar, dat hij horende dat er so veele menschen gevat wierden, en bevreesd wordende dat men hem ook zoude vatten, dien avond niet na huis gegaan, maar zig dan hier, dan daar heeft verstooken, totdat hij op heeden bij Claas Rinderts, meede aldaar woonagtig op 't land zijnde te werken, door Jacob Heins adsistent en Taede Taedes is gearresteerd geworden. Waarmeede de gedetineerde sloot en persisteerde na praelectie(=na voorlezing bij zijn verklaring bleef). Aldus geexamineerd(=ondervraagd), geconfiteerd(=bekend) en gesloten in de Regtkamer te Metslawier, den 8 Maart 1797. In kennisse van ons, meederegter en secretaris, Marten Jans, J. Witteveen."(Hof van Friesland, port. 357, dossier 5183.)