Menu
- Home
- Search▼
- List▼
- Add▼
- My Relate▼
- Admin▼
ViewsWatchers |
[add comment] [edit] [16 February 2013]On [1] I found some information on the van Nes family, will try to add this to WR
Kw. 17.584/17.585 Hendrick van Nes, wonende Noordeloos, schout 1458 ,353 schepen 1465, 354 overl. na 30 april 1467, 355 tr. 1e (1450 )356 Jonkvrouw Elisabeth van Blokland, dr. van Wouter, heer van Laagblokland, en Baerte Willemsdr. van der Kercken,357 tr. 2e N.N. 353 M.W. Schakel, Geschiedenis van de Hoge en Vrije Heerlijkheden van Noordeloos en Overslingeland (Noordeloos, 1955), blz. 339. 354 S.W.A. Drossaers, Het archief van de Nassause Domeinraad. Tweede deel. Het archief van de raad en rekenkamer te Breda tot 1581: stukken betreffende de rechten en goederen van Anna van Buren (‘s102 Kind uit het eerste huwelijk: 1. Dirck van Nes, wonende Noordeloos, priester en pastoor (heeft nageslacht). Kinderen uit het tweede huwelijk: 2. Mathys van Nes, wonende Noordeloos, richter (= schout) 1502 (heeft nageslacht). 3. Claes van Nes (heeft nageslacht). 4. Gerrit van Nes, geb. ca. 1465 (naar berekening) (volgt kw. 8.792). Opmerkingen: Hendrick van Nes moet tot een aanzienlijk geslacht behoord hebben. Dit komt niet alleen tot uiting door het eerste huwelijk dat hij sluit, maar ook door de openbare en kerkelijke functies die door zijn nazaten uitgeoefend worden.358 Zeer veel gegevens over de familie Van Nes zijn terug te vinden in de zogenaamde ‘Dingboeken’ van Noordeloos lopende over de periode 1548-1555, 1557-1563, 1566-1575, 1608-1632. Deze archiefbronnen zijn lange tijd in particulier bezit geweest.359 De dingboeken zijn bewerkt en zijn thans beschikbaar voor historisch en genealogisch onderzoek.360 Het wapen van dit geslacht kan als volgt omschreven worden: ‘twee rode dwarsbalken op een zilveren veld’.361 Blijkens een grafzerk in de kerk van Noordeloos was het helmteken een uitkomend wild zwijn.362 Het eerste huwelijk van Hendrick van Nes is vastgelegd in een tweetal verklaringen. De eerste is gedateerd 30 juni 1569 en wordt afgelegd door twee bejaarde inwoners van Noordeloos, waarbij vermeld wordt dat ‘Joffrou Lysbeth van Bloclant zaliger’ de grootmoeder geweest is van mr. Dirck van Nes.363 De tweede wordt afgelegd door mr. Frans van Est (= Nes),364 pastoor van Noordeloos, en wel op 7 juli 1569. Deze verklaart dat hij van zijn ‘heeroom’ Heer Werner van Nes, pastoor van Noordeloos, gehoord heeft dat Hendrick van Nes, zijn bestevader (= de grootvader van Heer Werner van Nes), tot huisvrouw gehad heeft ‘Joffrou Elisabeth dochter van zalr. Breunis, Heere van Breunis of Leechbloclant’. Voorts verklaart hij dat Hendrick van Nes aan zijn huisvrouw Elisabeth een zoon verwekt heeft genaamd mr. Gravenhage, 1955). Regestenlijst van Oorkonden II, blz. 17; regest 1031, d.d. 4-8-1465: Heinric van Nes, schepen van Noordeloos, zegelt een oorkonde [zie afbeelding]. 355 J.C. Kort, Repertorium op de lenen van de Hofstede Arkel in het land van Arkel, in: Ons Voorgeslacht 1984, blz. 289; leen 64. Hij wordt genoemd in een belending. 356 J.C. Kort, Leenkamers van de Graven van Blois 1282-1650, in: Ons Voorgeslacht 1985, blz. 505; leen 208. Op 27 maart 1450 wordt een lijftocht gevestigd op een derde deel van de heerlijkheid Laag Blokland t.b.v. Elisabeth van Blokland, gemaakt door Wouter, haar vader, op 30 hollandse schilden, genaamd klinkers, te lossen met 300 schilden. 357 J.C. Kort, Leenkamers van de Graven van Blois 1282-1650, in: Ons Voorgeslacht 1985, blz. 505; leen 208. Op 1 december 1430 wordt Wouter van Blokland beleend met een derde deel van de heerlijkheid Laag Blokland en vestigt een lijftocht t.b.v. zijn vrouw Baarte, dochter van Willem van der Kerke. 358 M.S. Schakel, Geschiedenis van de Hoge en Vrije Heerlijkheden van Noordeloos en Overslingeland (Noordeloos, 1955), blz. 54-58. Hoofdstuk 18. Een machtig geslacht. 359 M.S. Schakel, Geschiedenis van de Hoge en Vrije Heerlijkheden van Noordeloos en Overslingeland (Noordeloos, 1955), blz. 132-133. 360 De dingboeken zijn aan aantal jaren geleden bewerkt door ir. A.I. Grabowsky te Eindhoven, met medewerking van ir. A. Verhoef _ en drs. H.M. Kuypers. 361 De Nederlandsche Heraut 1897, blz. 18. 362 P.C. Bloys van Treslong Prins, Genealogische en heraldische gedenkwaardigheden in en uit de kerken der provincie Zuid-Holland, deel II-A (Utrecht, 1922). Noordeloos, grafzerk nr. 6: Hier leyt begraven Adriaen van Nes, heere van Suytwyck, drossaert van Noordeloos, sterf 7 januari 1629. 363 Noordeloos, Dingboek 1569-1575, fol. 252, d.d. 30-6-1569; Pieter Gerritsz., oud ca. 84 jaar, en Peter Adriaensz., oud ca. 77 jaar, leggen een verklaring af op verzoek van ‘Mr. Geraert van Bergen, gezworen medecijn der stad Antwerpen’. 364 Hij was een buitenechtelijke zoon van Heer Werner van Nes, pastoor te Noordeloos, en Margriet van Nes Gerritsz. Waarom hij Heer Werner van Nes zijn ‘heeroom’ noemt, is een raadsel. Tenzij hij hiermee zijn afkomst zou willen versluieren. Dirck van Nes, priester en pastoor van Noordeloos.365 Toch vergist mr. Frans van Est zich, want jonkvrouw Elisabeth van Blokland is zeker geen dochter geweest van Breunis, heer van Laagblokland, omdat die al overleden was voor 1 december 1430. Wouter, heer van Laagblokland, noemt Elisabeth zijn dochter. Het feit dat Wouter, heer van Laagblokland, op 27 maart 1450 een lijftocht vestigt op een derde deel van de heerlijkheid Laagblokland hangt hoogst waarschijnlijk samen met het sluiten van het huwelijk tussen zijn dochter en Hendrick van Nes.366 Blijkens voornoemde verklaringen is uit dit huwelijk alleen een zoon Dirk voortgekomen. Althans er wordt geen gewag gemaakt over andere kinderen uit dit huwelijk. Dit gegeven vormt de reden om een tweede huwelijk te veronderstellen.367 Het zegel van Hendrick van Nes, schepen van Noordeloos, 1465 (Foto Algemeen Rijksarchief). Kw. 8.792/8.793 Gerrit van Nes, geb. ca. 1465 (naar berekening), wonende Noordeloos, leenman van Noordeloos, schepen 1502, overl. voor 26 juli 1508,368 tr. (Jaepge/Jacobgen) N.N.369 Kinderen: 1. Joris Gerritsz. van Nes, geb. ca. 1495,370 wonende Noordeloos, leenman van Noordeloos, beleend 1508, draagt het leen over 1540,371 testeerde met zijn vrouw voor schout en schepenen van Noordeloos 26 oktober 1550,372 heilige-geestmeester van Hoornaar 1530,373 schepen van Noordeloos 1538, 1540, 1545, schout 1546, 1550, 1551, overl. februari 1552, tr. Agatha Floris Janszdr. 2. Margriet Gerritsdr. van Nes, geb. ca. 1496,374 heeft een buitenechtelijke relatie met Heer Werner van Nes, pastoor van Noordeloos, waaruit een natuurlijk zoon Frans van Nes Wernersz., pastoor van Noordeloos.375 365 Noordeloos, Dingboek 1569-1575, fol. 254v, d.d. 7-7-1569. 366 J.C. Kort, Leenkamers van de Graven van Blois 1282-1650, in: Ons Voorgeslacht 1985, blz. 505; leen 208. 367 Er kan natuurlijk ook sprake zijn van meerdere huwelijken. 368 J.C. Kort, Repertorium op de lenen van de Hofstede Noordeloos 1453-1666, in: Ons Voorgeslacht 1980, blz. 474; leen 20 - een hofstede gelegen op Noordeloos. 369 Haar voornaam is ontleend aan de vernoeming van twee kleindochters met die naam. 370 Noordeloos, Dingboek 1550-1551, fol. 330, d.d. 29-1-1551. 371 J.C. Kort, Repertorium op de lenen van de Hofstede Noordeloos 1453-1666, in: Ons Voorgeslacht 1980, blz. 474; leen 20 - een hofstede gelegen op Noordeloos. 372 Noordeloos, Dingboek 1550-1551, fol. 292v, d.d. 26-10-1550. 373 GA Gorinchem, ORA inv.nr. 58, fol. 58, d.d. 3-4-1530. 374 Noordeloos, Dingboek 1552-1555, fol. 9, d.d. 13-2-1552; Margriet van Nes Gerytsdr., oud ca. 56 jaar, gerechtelijk gedaagd door Frans van Nes Gerytsz. legt een verklaring af. 3. Heer Jan van Nes, geb. ca. 1498,376 wonende Gorinchem, priester. 4. Cornelis Gerritsz. van Nes, wonende Arkel, overl. 1549,377 tr. 1e Heijlke Claes Woutersdr., tr. 2e Anna Cornelisdr. de Greeff, tr. 3e Marya Aertsdr., tr. 4e Griet Pietersdr.378 5. Hendrick Gerritsz. van Nes, geb. ca. 1505379 (volgt kw. 4.396). 6. Frans van Nes, geb. ca. 1506,380 wonende Noordeloos, koster, dijkheemraad van de Alblasserwaard 1552, overl. na 4 juli 1555,381 tr. 1e Adriaentje Adryaen Willemsdr.,382 tr. 2e Engel Bart Jansdr.,383 tr. 3e Quirina Adriaensdr. Opmerkingen: Over Gerrit van Nes zijn heel weinig gegevens gevonden. Bovendien voeren de leden van de familie Van Nes in de voorkomende akten voor circa 1510 geen patroniem (= vadersnaam). Hierdoor is het niet mogelijk om een definitief bewijs te leveren over de filiatie tussen Gerrit van Nes en ‘diens vader’ Hendrick van Nes. In feite berust de aanname voor deze filiatie op de vernoeming van Hendrik en dat deze familie tot de meest welgestelde van het dorp Noordeloos behoorde. Kw. 4.396/4.397 Hendrick Gerritsz. van Nes, geb. ca. 1505,384 wonende op de noordzijde van Noordeloos, bouwman met een hofstede met 16½ morgen land, kerkmeester 1551, schepen 1548, gezworene noordzijde 1551, overl. voor 13 februari 1552,385 tr. Marijcken Huygh Hendricksdr., geb. ca. 1510,386 vermeld in de 10e penning 1561,387 overl. na 17 april 1572.388 Kinderen: 1. Gerrit Hendricksz. van Nes, geb. ca. 1534,389 wonende in de Weverwijk onder Meerkerk, schepen 1566 (heeft nageslacht). 2. Beatrix Hendrick Gerritsdr., overl. voor 17 december 1558,390 tr. Cornelis Pietersz. de Weerdt, zn. van Pieter Arien Willemsz. 3. N.N. Hendricksdr., tr. Jan Berentsz., wonende Gijbeland.391
376 Noordeloos, Dingboek 1548-1549, fol. 65, d.d. 6-8-1548; Heer Jan van Ness, priester, oud ca. 50 jaar, legt een verklaring af. 377 ARA, Hof van Holland, inv.nr. O 3268 (decreten), d.d. 12-3-1554; verklaring dat Cornelis Gerrits van Nes 5 jaar terug is overleden. 378 GA Gorinchem, ORA inv.nr. 538, fol. 131, d.d. 20-1-1550; in deze akte worden zijn vier echtgenotes en al zijn kinderen genoemd. 379 Noordeloos, Dingboek 1550-1551, fol. 357v, d.d. 3-4-1551; Heynrick van Nes Gerytsz., oud ca. 46 jaar, getuigt op verzoek van Frans van Nes Gerytsz. 380 Noordeloos, Dingboek 1552-1555, fol. 94, d.d. 22-12-1552; Frans van Nes Gerytsz., dijkheemraad, oud ca. 46 jaar. 381 Meerkerk, ORA inv.nr. 1, d.d. 4-7-1555; Frans van Esch Gerritsz. met Quirina Adriaensdr., zijn geëchte huisvrouw, transporteren. 382 Noordeloos, Dingboek 1550-1551, fol. 315v, d.d. 9-12-1550. 383 Noordeloos, Dingboek 1550-1551, fol. 245, d.d. 22-5-1550. 384 Noordeloos, Dingboek 1550-1551, fol. 357v, d.d. 3-4-1551. 385 Noordeloos, Dingboek 1552-1555, fol. 9, d.d. 13-2-1552. 386 Noordeloos, Dingboek 1552-1555, fol. 9v, d.d. 13-2-1552; Mary, Heynric van Nes Gerytsz. weduwe, oud 42 jaar, gedaagd door Frans van Nes Gerytsz. als bestorven voogd. 387 ARA, Staten van Holland voor 1572, inv.nr. 1370; Hendrick Gheritsz. weer, gebruikt door zijn weduwe, groot 15½ morgen. 388 Noordeloos, Dingboek 1569-1575, fol. 468, d.d. 17-4-1572. 389 Noordeloos, Dingboek 1569-1575, fol. 393v, d.d. 21-6-1571; Gerit Henricksz., oud ca. 37 jaar, en Adriaen Petersz., oud ca. 36 jaar, getuigen op verzoek van de schout Henrick van Nes. 390 Noordeloos, Dingboek 1557-1559, fol. 133, d.d. 17-12-1558.
4. Leendert Hendricksz. van Nes, tr. Lijsbeth Michielsdr.392 5. Cornelis Hendricksz. van Nes, geb. ca. 1541393 (volgt kw. 2.198). 6. Huych Hendricksz. van Nes, geb. ca. 1548.394 Opmerkingen: Bij haar overlijden in 1558 laat Beatrix Hendrick Gerritsz. twee weeskinderen na verwekt door Cornelis Pietersz. de Weerdt met name Henrick en Metgen. Haar moeder verklaart 78 gulden schuldig te zijn aan Henrick. Pieter Arien Willemsz., de vader van Cornelis Pietersz. de Weerdt, verklaart eveneens 78 gulden schuldig te zijn aan Metgen.395 Hiermee werden de weeskinderen uitgekocht uit de boedel. De hofstede van 16½ morgen werd verdeeld tussen Marijcken en haar vijf nog in leven zijnde kinderen. Marijcken behield 6½ morgen in eigendom en de andere kinderen kregen ieder 2 morgen toebedeeld. Gerrit Hendricksz. verkocht zijn aandeel voor 200 gulden op 11 juni 1556 aan zijn broer Lenert.396 Vervolgens verkocht Cornelis Hendricksz. eveneens zijn aandeel op 16 maart 1570 eveneens aan zijn broer Lenert.397 In zijn totaliteit had Lenert Hendricksz. nu dus 6 morgen in bezit gekregen. Na zijn overlijden verkochten zijn weduwe en kinderen deze 6 morgen land aan Jan Zoit Corsz., waardoor een proces ontstond.398 Kw. 2.198/2.199 Cornelis Hendricksz. van Nes, geb. ca. 1541,399 wonende op de noordzijde van Noordeloos, bouwman op een hofstede genaamd ‘de Haen’ met 9 morgen land, naderhand op de hofstede, die van zijn vader is geweest, met 16½ morgen land, overl. na 17 april 1572,400 tr. 1e N.N. Michielsdr.,401 tr. 2e Marritgen Pietersdr.402 Kinderen uit het eerste huwelijk: 1. Hendrick Cornelisz. van Nes alias Maeckop, wonende in het Achterland 1610,403 overl. voor 25 september 1613.404 2. Marijke Cornelisdr., tr. Stoffel Melissen. 3. Beatrix Cornelisdr., tr. Fop Theunisse. Kinderen uit het tweede huwelijk: 4. Gherrit Cornelisse van Nes alias Maeckop, geb. ca. 1580,405 wonende Noordeloos, schepen 1612, tr. 23 september 1610406 Neeltje Luyten. Zij tr. 2e Antheunis Hendricksz. van Nes.407 391 Noordeloos, Dingboek 1569-1575, fol. 466v, d.d. 11-4-1572. 392 Noordeloos, Dingboek 1569-1575, fol. 301, d.d. 24-2-1570. 393 Noordeloos, Dingboek 1569-1575, fol. 416v, d.d. 25-10-1571. 394 Noordeloos, Dingboek 1569-1575, fol. 445v, d.d. 1-2-1572; Huijch Henricksz., oud ca. 24 jaar, getuigenis. 395 Noordeloos, Dingboek 1557-1559, fol. 133, d.d. 17-12-1558. 396 Noordeloos, Dingboek 1566-1569, fol. 4, d.d. 11-6-1566. 397 Noordeloos, Dingboek 1569-1575, fol. 314v, d.d. 16-3-1570. 398 Noordeloos, Dingboek 1569-1575, fol. 412, d.d. 12-10-1571. 399 Noordeloos, Dingboek 1569-1575, fol. 416v, d.d. 25-10-1571; o.a. Cornelis Henricksz., oud ca. 30 jaar, legt een getuigenis af op verzoek van Aert Jansz., wonende Leerbroek. 400 Noordeloos, Dingboek 1569-1575, fol. 468, d.d. 17-4-1572. 401 Noordeloos, Dingboek 1569-1575, fol. 354, d.d. 14-9-1570; Cornelis Hendricksz. en zijn broer Lenert Hendricksz. zijn erfgenamen van hun overleden ‘zuster’ Mariken Michielsdr., overleden in Blokland. 402 GA Gouda, ONA inv.nr. 86, d.d. 10-12-1624 (vriendelijke mededeling de heer T. Oskam te Capelle aan den IJssel). 403 Noordeloos, Dingboek 1610-1615, fol. 21v, d.d. 2-12-1610. 404 Noordeloos, Dingboek 1610-1615, fol. 114, d.d. 25-9-1613; taxatie van het nagelaten land door de schepenen op verzoek van de erfgenamen. 106 5. Elisabeth (Lijsken) Cornelisdr. alias Maeckop, tr. Mels (Melchior) Claesz. (Speelveldt) (zie: 17. Speelveldt - kw. 1.098/1.099). Opmerkingen: Op 27 juni 1569 is Cornelis Henrick Gerritsz. 400 Carolusgulden schuldig aan mr. Geraert van Bergen, gezworen medicus van de stad Antwerpen, vanwege de koop van een hofstede van 9 morgen, genaamd ‘de Haen’, gelegen op de noordzijde van Noordeloos.408 Wellicht als uitvloeisel van de koop van deze hofstede verkoopt hij op 16 maart 1570 zijn aandeel, groot 2 morgen, in de hofstede van zijn vader aan zijn broer Lenert Hendricksz.409 Na het overlijden van zijn broer Lenert Hendricksz., dat plaatsgevonden moet hebben voor 8 juni 1570 (enige maanden later dus),410 blijkt dat diens kinderen hun aandeel van 6 morgen in de hofstede van hun grootvader te hebben verkocht aan Jan Zoit (Zoet) Corsz., die niet verwant is aan de familie Van Nes.411 Dit leidt natuurlijk tot een proces. Cornelis Hendricksz. treedt hierbij zowel voor zijn moeder als zijn broer Huijch Hendricksz. op. Op 17 april 1572 komt men door tussenspreken van de gezworenen en schepenen tot een vergelijk.412 Zoals te verwachten valt, is het eigendom van deze 6 morgen teruggegaan naar de familie Van Nes. Er zijn geen aanwijzingen gevonden, waarom de kinderen van Cornelis Hendricksz. van Nes met het alias ‘Maeckop’ voorkomen. Ongetwijfeld zal hun vader al door het leven gegaan zijn met die toevoeging. Duidt dit alias ‘maak-op’ soms een karaktertrek van hem? Als gevolg hiervan was er aanvankelijk onzekerheid ontstaan omtrent de filiatie tussen de kinderen Van Nes alias Maeckop en Cornelis Hendricksz. van Nes. Echter op 24 januari 1613 verklaart Gherrit Cornelisse alias Maeckop voor hem zelf en vervangende zijn broers en zusters een schuld te hebben aan de heilige-geestmeesters van Noordeloos van 250 Carolusgulden. Hij stelt hierbij tot hypotheek zijn vaders hofstede, groot 16½ morgen, gelegen op de Noordzijde van Noordeloos.413 Bij vergelijking van de oppervlakte en de ligging van deze hofstede met oudere vermeldingen blijkt dat hun grootvader Hendrick Gerritsz. van Nes al op deze hofstede woonde.
405 Noordeloos, Dingboek 1610-1615, fol. 84v, d.d. 16-5-1612; Geerit Cornelisz. alias Maeckop, oud ca. 32 jaar, schepen. 406 Noordeloos, Dingboek 1610-1615, fol. 10v, d.d. 26-9-1610; Herman Bartholomeus, weversgezel, wonende Noordeloos, verklaart dat hij op 23 september j.l. ten huize was van Gerrit Cornelisz. Maeckop in dien tijd bruidegom. Herman was dronken en heeft gescholden. 407 Noordeloos, Dingboek 1610-1615, fol. 105, d.d. 24-1-1613. 408 Noordeloos, Dingboek 1569-1575, fol. 248v, d.d. 27-6-1569. 409 Noordeloos, Dingboek 1569-1575, fol. 314v, d.d. 16-3-1570. 410 Noordeloos, Dingboek 1569-1575, fol. 330, d.d. 8-6-1570. 411 Noordeloos, Dingboek 1569-1575, fol. 412, d.d. 12-10-1571. 412 Noordeloos, Dingboek 1569-1575, fol. 468, d.d. 17-4-1572. 413 Noordeloos, Dingboek 1610-1615, fol. 105, d.d. 24-1-1613.
|
