Willem van Cranenburg (1305*-1362*):
Ridder. Zoon van Engelbert I van Cranenburg (gb 1255), Heer van Cranenburg Bleiswijk. Willem is een broer van Dirck van Cranenburg. Mogelijk is Willem gehuwd met NN van Egmond, een dochter van Jan I van Egmond (heer van Zegwaard/Zoetermeer) en Genephe van Rodenburg.
In 1330 sticht Willem een huis en hofstad in Eikenduinen (Haagambacht) en noemt het Cranenburg. Willem wordt daar in 1330 beleend door zijn neef Filips IV van Wassenaar met de tiende op Scheveningen en Sleebosch en het recht om twee zwanen te houden op het Wijndaeler Meer. Bron HRAC schrijft:
Hij sticht Huis en Hofstad Eykenduynen in Haagambacht, en noemt het ook Cranenburg. En wordt daar mede naast de Tiende op Scheveningen en Sleebosch en het Recht om Twee zwanen in het Wyndaler Meer te houden, beleend door de Heer van Wassenaer 13...
Bron DH68 (p 118) meldt hierover in een tekst over Scheveningen en Eikenduinen:
In het beging van de 14e eeuw stichtte een zekere Willem, Heer van Cranenburg - hij woonde in Bleiswijk, ten noorden van Rotterdam - een hofstede Cranenburg, welke hij van de Wassenaers in leen ontving. In een leebrief lezen we o.a. dat hij de tienden van Scheveningen mocht heffen en dat hij een paar zwanen in het Wijndaeler Meer mocht houden.
Bron HRAC noemt het stichtingsjaar 13.., terwijl bron AWA specifiek 1330 noemt. Opmerkelijk is dat de leen niet is vermeld in bron OV78/194. Die bron begint bij Jan (Engelbrechtsz) van Cranenburg, een broer van Willem. Overigens zonder vermelding van de datum van de leen. In een andere bron wordt weliswaar 1324 genoemd, maar de waarde en betekenis van die notitie is onduidelijk. In de tekst van bron HRAC staat dat Willem de hofstede Cranenburg in Eikenduinen sticht. Er staat niet dat hij daarmee wordt beleend. Cranenburg Eikenduinen mag derhalve beschouwd worden als oorspronkelijk priveebezit van Willem, dat later door een heer van Wassenaar is ingelijfd en als leen teruggegeven. Zulks is in het leenstelsel heel gebruikelijk, meestal onder dwang. Zo is het o.a. ook vergaan in Haagambacht met het priveebezit van Kerstant van Kranenburg, een oom van Willem.
Als Willem overlijdt in 1362* gaat de leen van hofstede Cranenburg te Eikenduinen over naar Jan Engelbrechtsz van Cranenburg (gb 1300), een broer van Willem. Zijn eigen zoons hebben kennelijk geen belangstelling voor de leen of zijn nog te jong om de leen te kunnen krijgen. E.e.a. kan echter ook te maken met de belangrijkste regel bij leenoverdracht: altijd naar de oudste van de oudste tak en man voor vrouw. (> Leenoverdracht)
De huidige Kranenburgweg in Den Haag is genoemd naar Willem van Cranenburg. Deze weg loopt van de 2e Binnenhaven vanuit Scheveningen langs het Afvoerkanaal naar de Houtrust Brug.
Alias: Willem van Cranenburch, Willem van Wassenaar, Willem uten Broeke (> Uten Broeke).
Wapen*: op zwart drie wassenaars in zilver 2-1 geplaatst. (> Cranenburg, FW Cranenburch Adelaar).
Zoons*: Willem Willemsz, Kerstant Willemsz, Vrancke Willemsz, Matthijs Willemsz, Claas Willemsz, Bertelmees Willemsz en Enghebrecht Willemsz van Cranenburg/ch.
Mogelijk ook Berwout Willemsz.
De namen van deze zoons zijn zogezegd typisch voor de Van Cranenburgs. De vader van Willem heet Engelbert (Enghebrecht). Diens vader heet Bartholomeus. Een oom van Willem heet Kerstant, terwijl de namen Vranck, Matthijs en Claas veel voorkomen bij de nazaten van Claas Willemsz.
** HRAC, OV78/194, Leenbrief, Sleebosch, Cranenburg Egmond, Cranenburg Eikenduinen, Cranenburggoed Eikenduinen, Zwanendrift, Kranenburgweg Den Haag, RZZ, VWW, Willem van Wassenaar, Leenoverdracht, Uten Broeke
# HRAC, AWA, KOH, KJS, DH68, BBL (p 221)
