Place:Franekeradeel, Friesland, Netherlands

Views

Watchers

JBS66

Name	Franekeradeel
Alt names	Frjentsjerteradiel	source: Fryslân-Fryske Akademy
Type	Gemeente
Coordinates	53.18°N 5.53°E
Located in	Friesland, Netherlands (1816 - )

Contained Places

Buurtschap: Arkens; Kie; Lutjelollum; Salwerd ( 1984 - )
Dorp: Firdgum ( 1984 - ); Klooster-Lidlum ( 1984 - ); Oosterbierum ( 1984 - ); Pietersbierum ( 1984 - ); Sexbierum ( 1984 - ); Tzummarum ( 1984 - )
Inhabited place: Achlum; Boer; Dongjum; Herbaijum; Hitzum; Midlum; Peins; Ried; Schalsum; Tzum; Zweins
Stad: Franeker ( 1984 - )
Voormalige gemeente: Barradeel ( 1984 - ); Franeker ( 1984 - )

1 Historical summary
2 Research Tips
3 Burgerlijke Stand
4 Maps and Gazetteers
5 Images
6 Burial Information
7 External links

[edit]

Historical summary

FRANEKERADEEL (pronounciation), griet., prov. Friesland, kw. Westergoo, arr. Leeuwarden, kant. Harlingen (2k. d., 3 m. k., 9 s. d.); palende W. en N. aan Barradeel, O. aan Menaldumadeel, Z. O. aan Hennaarderadeel, Z. aan Wonseradeel.

De stad Franeker, die in het midden ligt, deelt haren naam aan deze grietenij mede.

Voor het grootste gedeelte is deze grietenij in den Slagtedijk besloten; doch Midlum en Herbaijum liggen daar geheel buiten. Zij heeft eene lengte van 3 u. gaans op eene breedte van 2 1/2 u. gaans.

Men telt in deze griet. elf dorpen, als: Tjum, Hitsum, Achlum, Midlum, Herbaijum, Dongjum, Boer, Ried, Peins, Sweins en Schalzum. Voorheen had men er vele staten en stinzen, als: Groot-Herama, Klein-Herama, Hottinga, Hermana en Dekema te Tjum; Epema, Fritsema en Roordama te Hitzum; Heringa, Netsens, Offingahuis en Eseluma te Achlum; Frittema, Holkema, en Gratinga te Midlum; Heemstra, Sikkema en Fingia te Herbaijum; Rodmersma en Goslinga te Dongjum; Elgersma en Bogerda te Boer; Anema, Oud-Andla en Nieuw-Andla te Ried; Doedema, Offinga en Kampema te Peins; Rinnerda, Groot-Herema en Kingma te Sweins, en Groldama te Schalsum; waarvan thans nog slechts bestaan: Nieuw-Andla te Ried en Kingma te Sweins.

Ook hebben in deze griet. twee klooster bestaan, te weten: Miedum, te Tjum, en Ludingakerk, onder Midlum.

Oudtijds behoorde het grootste deel der tegenwoordige jurisdictie van Franeker mede tot deze grietenij.

De griet. Franekeradeel bevat 470 h., bewoond door 643 huisgez., uitmakende eene bevolking van 3300 inw.; ook heeft men er de volgende fabrijken: 7 steenfabrijken, van welke 6 te Midlum en 1 te Sweins, 2 kalkbranderijen en 2 houtzaagmolens te Midlum, en 1 pan- en 1 estrikfabrijk, 1 cementmolen en 1 looijerij te Achlum.

De landerijen zijn hier over het geheel goed, doch aanmerkelijk onderscheiden: zoo heeft men in de nabuurschap van Midlum buitengewoon schoone vruchtbare terp-akkers, hoedanige men mede, hoewel van minder aanzien, bij Tjum, Dongjum, Hitsum en Achlum vindt; ook treft men hier alomme goed bouwland aan, doch de klei is over het algemeen ven eenen zeer stijven aard en beter geschikt tot uitnemend weiland. Ondertusschen ligt in deze grietenij ook laag land, dat des winters onderloopt, en niet dan door inpoldering kan verbeterd worden, gelijk voor eenige jaren met eenen zeer goeden uitslag is gedaan bij Dongjum, zijnde aldaar de poel, gemeenlijk het Dongjumermeer genoemd, uitgemalen, en benevens veel ander naburig laag land binnen goede molendijken besloten.

De voornaamste wateren in deze grietenij zijn: De Ried, welke oudtijds bij Berlikum in zee liep, en de Trekvaart die, van Leeuwarden naar Harlingen loopende, een aanmerkelijk eind wegs langs den bodem van deze grietenij, onder Sweins, Herbaijum en Midlum, voortloopt. Andere wateren en vaarten hebben alle met deze twee genoemde hoofdvaarten gemeenschap, als: de vaarten naar Tjum, Arum, Schalzum, Tjummarum en meer andere.

Midden door deze griet. loopt de nieuwe straatweg van Leeuwarden naar Harlingen.

De Herv., welke in Franekeradeel ongeveer 3060 in getal zijn, maken de volgende acht gemeenten uit: Achlum-en-Hitsum, Dongjum, Herbaijum, Midlum, Peins-en-Sweins, Ried-en-Boer, Schalsum en Tjum.

De Doopsgez., van welke men er 60 telt, behoren tot de gem. van Franeker en Harlingen.

Er zijn in deze griet. 15 Evang. Luth. en 5 Herst. Evang. Luth. die tot hunne respectieve gem. te Harlingen behoren.

De R. K., van welke men er 200 aantreft, worden tot de stat. van Harlingen en Franeker gerekend. - men telt in deze griet. 10 scholen, gezamelijk door een getal van 400 leerlingen bezocht wordende.

Het wapen dezer griet. is van azuur (blaauw), beladen met een gouden dwarsbalk van den regter boven, naar den linker benedenhoek des schilds nederdalende, voorst drie rozen van keel (rood), loopende van den linker bovenhoek naar den regter binnenhoek des schilds, zoodanig, dat de middelste roos op de gulden dwarsbalk komt, het schild gedekt met eenen gouden kroon. (from: Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden (1839), 4:368)

[edit]